Hoe schrijf ik een reflectieverslag? Reflecteren gaat over het menselijk vermogen om gestructureerd terug te blikken op en na te denken over het eigen handelen. Je houdt je eigen handelen als het ware tegen het licht. Door te reflecteren doe je inzichten op ten aanzien van je beroepsmatig handelen waarmee je aan duurzame ontwikkeling of verbetering kunt werken.Je leert van je ervaringen.
Supervisie en coaching
Wanneer je supervisie of coaching volgt, is reflecteren op je beroepsmatig handelen de belangrijkste leeractiviteit.
De reflectiecyclus van Korthagen is een veel gebruikt reflectiehulpmiddel binnen supervisie en coaching. Een reflectieproces bestaat uit 5 stappen en vormt een circulair proces:
- Je doet een ervaring op
- Vervolgens blik je hier op terug
- Je wordt je hierdoor bewust van de meest essentiële aspecten van die ervaring
- Daarna formuleer je handelingsalternatieven
- En probeert dit uit in de beroepspraktijk
- Waardoor er een nieuwe ervaring ontstaat waar weer op gereflecteerd kan worden
Reflectie kan op meerdere niveaus plaatsvinden:
- Omgeving: wat kom ik tegen?
- Gedrag: wat doe je/ wat doe je niet?
- Vaardigheden: welke vaardigheden beheers je?
- Overtuigingen: waar geloof je in?
- Identiteit: hoe zie je jezelf/ hoe denk je dat een ander je ziet?
- Betrokkenheid: waar doe het je het allemaal voor/ wat is je missie?
Een voorbeeld van hoe je kunt reflecteren, kan je hier nalezen.
Hoe schrijf ik een reflectieverslag?
Na afloop van een supervisiebijeenkomst of coachsessie schrijf je een reflectieverslag. Meestal stuur je die op naar je supervisor of coach. Wanneer je groepssupervisie volgt, dan stuur je je reflectieverslag ook naar je groepsgenoten.
Je verslag wordt gelezen en tijdens de volgende bijeenkomst of sessie worden hier aan jou weer verhelderende of verdiepende vragen over gesteld.
Hoe schrijf ik een reflectieverslag? In een reflectieverslag geef je aan welke ervaringen belangrijk voor je geweest zijn en welke betekenis die voor je hebben (gehad). Het gaat om je eigen selectie uit alles wat er tijdens een (supervisie)bijeenkomst ter tafel kwam. Dit schrijven helpt je om je gedachten en gevoelens te ordenen en jezelf meer op een afstand te bekijken. Het is een ‘soort hardop denken op papier’.
De inhoud van een reflectieverslag :
- Je geeft een terugblik op de bijeenkomst waarin je beschrijft wat daarin voor jou belangrijk geweest is, of wat je gevoelsmatig het meest heeft aangesproken
- Dit kan gaan over jouw reflectieverslag, de werkervaring die je hebt besproken, maar – in geval van groepssupervisie – ook dat van anderen
- Je beschrijft de betekenis hiervan
- Benoem vervolgens tot welke conclusies of vragen dit aanleiding geeft
- Welke gedragsalternatieven zijn voor jou wenselijk en wat belemmerende of bevorderende aspecten hierin zijn
- Ook beschrijf je wat de belangrijkste leerervaringen voor jou hierin zijn geweest
- Je beschrijft wat je voornemens zijn voor de toekomst
Vragen die kunnen helpen bij het schrijven van het verslag zijn:
- Wat is in de supervisie gebeurd? (inhoud/ proces)
- Was er een opmerkelijke moment of gebeurtenis voor mij?
- Wat is daaraan voor mij belangrijk?
- Op welke manier heeft me dit aan het denken gezet?
- Wat is de doeltoestand die ik zou willen bereiken?
- Welke beperkingen verhinderen het bereiken van die doeltoestand?
- Wat zijn de conclusies die ik daaruit trek?
- Welke leerdoelen komen hier voor mij uit voort?
- Wat ga ik uitproberen?
- Wat ben ik meer te weten gekomen over mijzelf en de ander(en)?
- Hoe beleven andere mensen mij?
- En hoe beleef ik zelf andere mensen?
- Hoe ga ik met andere mensen om?
- Wat levert mij dat op?
- Hoe is mijn (zelf)inzicht hierdoor vergroot?
- Op welke manier kan/ wil ik de nieuw verworven inzichten inzetten in de rol van professional?
Je kiest de vragen uit die voor jou relevant zijn en gebruikt deze als richtlijn bij je reflectieverslag.
Eigen schrijfstijl
De vragen voor een reflectieverslag geven richting aan het schrijven van je verslag. Door te oefenen met het schrijven van een reflectieverslag, ontdek je ook je eigen schrijfstijl. Wat is voor jou een prettige wijze van beschrijven? Schrijf je bijvoorbeeld puntsgewijs? Of liever in verhaalvorm? Beiden is goed zolang de inhoud voldoet aan de criteria voor een reflectieverslag.
Er zijn geen vaste richtlijnen voor de lengte van een reflectieverslag. Logischerwijs is een reflectieverslag niet een heel beknopt verslag. Maar te lang is ook niet aan te raden: voor de lezer moet je verslag ook helder en overzichtelijk zijn.
Wanneer je twijfelt over de lengte van je verslag, bespreek dit dan met je supervisor of coach. Dit geldt ook voor je werkwijze bij het schrijven. Lukt het je om een overzichtelijk ‘verhaal’ te schrijven? Of heb je wellicht wat meer structuur nodig?
Meer weten?
Wil je meer weten over supervisie of coaching? Daar kan je hier informatie over vinden.
Bron: “Reflecteren – Leren van je ervaring als sociale professional” door Marie-José Geenen